หลักการของเทวรูป

หลักการของเทวรูป

 | 

             เทวรูปในความเข้าใจของผู้คนส่วนมาก เข้าใจว่าเทวรูปนั้นเป็นที่สิ่งสถิตของเทพเจ้า คล้ายกับภูตผี วิญญาณ ที่ต้องมีที่สิงสู่ไม่ว่าจะเป็นรูปปั้น รูปภาพ สิ่งของ หรือ สื่อต่างๆที่สามารถสิงสู่ได้ แต่ความเข้าใจเหล่านั้นเป็นความเข้าใจที่ไม่ถูกต้อง เพราะเทพเจ้าทรงมีที่ประทับของพระองค์เองอยู่แล้วในเทวโลก จึงไม่จำเป็นที่จะต้องมีที่ประทับในโลกมนุษย์ ความเข้าในที่แท้จริงของเทวรูปก็คือไม่ได้เป็นที่สิงสถิตของเทพเจ้า แต่เป็นสื่อกลางคล้ายเครื่องมือสื่อสารระหว่างเทพเจ้ากับผู้ที่บูชา แต่เป็นเครื่องมือสือสารที่ใช้พลังของจิต เมื่อผู้บูชาทำการบูชาต่อเทวรูป ไม่ว่าจะเป็นการสวดมนต์ อ้อนวอน อธิฐาน ต่อเทพเจ้า เทพเจ้าจะรับรู้ผ่านทางเทวรูปได้ ท่านก็จะทรงประทานพรกลับมาแก่ผู้ที่บูชา เพื่อความสิริมงคล

 แต่เทวรูปซึ่งเป็นสื่อกลางการสื่อสารนั้น ต้องแสดงคุณสมบัติเฉพาะของเทพเจ้าแต่ละองค์ ซึ่งเทพเจ้าแต่ละองค์จะมีลักษณะโดดเด่นเฉพาะไม่เหมือนกัน เช่นเทวรูปขององค์พระพิฆเนศต้องมีลักษณะของเศียรเป็นช้าง พระกายอ้วนสมบูรณ์ นอกจากลักษณะเฉพาะที่โดดเด่นแล้ว ลักษณะทางท่าของเทวรูปก็เป็นสิ่งสำคัญ เช่น ถ้าเทวรูปอยู่ใน อิริยาบถนั่ง แสดงถึงความสงบ ความมั่นคง ถ้าเทวรูปอยู่ในท่ายืน แสดงถึงการต่อสู้กับสิ่งชั่วร้ายต่างๆ ถ้าเทวรูปทำท่าทางที่เป็นการเคลื่นไหว เช่น ร่ายรำ เดิน ลอย แสดงถึงความมีชีวิตชีวา ความกระตือรือร้น ความอ่อนช้อย ถ่เทวรูปอยู่ในท่านอน แสดงถึงความผ่อนคลาย ความสุขสบาย ความสบายใจ ผาสุก เป็นต้น

 นอกจากอิริยาบถต่างๆของเทวรูปแล้ว มือของเทวรูปก็จะแสดงความหมายต่างๆด้วย เช่น ถ้ายกมือขึ้นสูงระดับอก หันฝ่ามือไปทางข้างหน้า แสดงถึงการให้อภัย ความมีเมตากรุณา ถ้ายกมือขึ้นมาที่ระดับเอว หงายฝ่ามือไปทางข้างหน้าประมาณ45องศา ปลายนิ้วทั้งหมดชี้ลงข้างล่าง แสดงถึงการรับ คือรับคำอธิฐานต่างๆ

 เทวรูปที่เป็นเพศหญิงจะมีลักษณะเด่นคือ การเปลือยอก แสดงถึง ความอุดมสมบูรณ์ แสดงลักษณ์ของสตรีเพศ ความเป็นมารดา

 สิ่งของที่เทพเจ้าถือก็บ่งบอกความหมายและลักษณะความเป็นตัวตนของเทพเจ้าแต่ละองค์ได้ เช่น

        - อารุธต่างๆ เช่น จักร เป็นสัญลักษณ์ของพระนารายณ์หรือพระวิษณุ สำหรับกำจัดสิ่งชั่วร้ายต่างๆ แสดงถึงการกำจัดสิ่งไม่ดี สิ่งอัปมงคล ขวานพระพิฆเนตร ดาบพระแม่กาลี

                  - อังกุศะ หรือ ขอช้าง เป็นสัญลักษณะของพระพิฆเนศ ใช้สำหรับควบคุมสิ่งต่างๆ แสดงถึงการควบคุมผู้ที่เคารพบูชาพระองค์ให้อยู่ในลู่ทางที่ถูกที่ควร

                  - ดอกบัว เป็นลักษณะของพระลักษมี แสดงถึง การชำระจิตใจให้บริสุทธ์ ความมีจิตใจบริสุทธ์

                  - รวงข้าว เป็นสัญลักาณะของพระแม่โพสพ แสดงถึงความอุดมสมบูรณ์ของพืชผล ไร่น่า

                  - เครื่องดนตรี แต่ละชนิดก็จะบอกถึงความเป็นเทพเจ้าองค์ใด ตาทั้งหมดแสดงถึงความรื่นรม มีความสุข

                  - อาหาร แสดงถึงความอุดมสมบูรณ์ เช่น ขนมต้มพระพิฆเนศ

                  - เงินทอง แสดงถึงความมั่งมีศรีสุข ความร่ำรวย

 ที่กล่าวมาทั้งหมดนี่เป็นภูมิปัญญาของคนโบราณที่สั่งสม ประสบการณ์ความรู้ การเฝ้าสังเกตการณ์ เป็นวิชาเรียก ประติมานวิทยา ที่จะทำให้การบูชาเกิดผลอย่างสูงสุด

******************